Dziesięcina. Prawdziwa historia kleru w dawnej Polsce

naszej dawnej Polsce. Ojj, niełatwe to były czasy dla każdego. Autor z niezmierną dokładnością i starannością opisał właściwie każde sytuacje. Majątek biskupów (jak się miał do majątku ówczesnych królów. Co ciekawe, bywały momenty, kiedy majątki kościoła, były większe niż panującego króla). Dowiadujemy się, dlaczego tak było i jakie miało to konsekwencje, nie tylko dla władzy rządzącej. Bardzo trudnym i dosyć ciężkim tematem, jest wykorzystywanie chłopów przez władze kościelne. Według wszelkich źródeł władze świeckie wykorzystywały ich tak samo, ale w latach, kiedy majątek kościoła był większy, proporcje te odwracały się jednak na niekorzyść władz kościelnych. Każde zdanie w książce poparte jest udokumentowanymi danymi czy to z parafii, czy to z bibliografii, która uwierzcie mi, robi ogromne wrażenie. To właśnie sprawia, że ta książka, jest tak wiarygodna. Tu nie ma złych czy dobrych stron, tu jest czysta historia i suche fakty, poprzeplatane historiami zwykłych ludzi, które autorowi udało się znaleźć w dokumentach. Wyzysk chłopów, którzy musieli pracować na rzecz parafii, nie mając ani jednego dnia wolnego. Straszenie, grożenie, to było na porządku dziennym Możemy wyczytać, jak wielkim majątkiem dysponowały ówczesne kościoły, choć oczywiście i w dzisiejszych czasach, liczby te robią niezmierne wrażenie (w tym roku próbowano oszacować kwoty i według danych majątek ten szacuje się na około 494 mln złotych, choć nie można w nim uwzględnić własności parafii, zakonów i innych instytucji kościelnych). Autor w niezmiernie interesujący sposób opisuje momenty, kiedy pleban przywłaszczał sobie domy i ziemię, bez żadnego poparcia, bo tak chciał, tym samym powiększając swój majątek. A plebanem nie mógł być, nie posiadając swojego majątku. Kolejnym ciekawym zagadnieniem jest wprowadzenie celibatu, który dopiero na Soborze Trydenckim został tak naprawdę ustanowiony i stał się on obowiązujący w całym kościele chrześcijańskim. Oczywiście wielu księży miało swoje partnerki i dzieci, ale nie byli oni brani w dziedziczeniu, a o to kościołowi w głównej mierze chodziło, aby majątek nie był rozdysponowywany. Ciekawe są zapiski z parafii, kiedy można przeczytać, jak księża byli informowani o kontrolach i co robiono, aby te kontrole przechodziły w sposób bardzo zadowalający. Ta książka jest wolna od tabu i opisuje rzetelnie i szczerze historię kleru. Jego rozpasania, zbytków, gromadzenia majątku i konszachtów z władzami, bo oczywiście bez tego nie dało się funkcjonować. Każda władza (no może oprócz tej w latach 60 i 70) musiała się z kościołem liczyć. Bez jego poparcia, często mogły wyniknąć problemy, więc "ręka rękę myła". Niezmiernie ciekawe zamknięcie trylogii. Mnie zachwyciło i otworzyło mi również oczy na wiele spraw i faktów. Książka, która może wzbudzić kontrowersję, ale jeśli podejdzie się do niej, jak do czysto naukowego rysu historycznego, to można będzie dowiedzieć się niezwykłych rzeczy. Polecam każdemu, bez względu na wyznawaną wiarę, jako niezmiernie ciekawe historyczne opracowanie, poparte rzetelnym reaserchem.