Prowadzicie dyskusyjny klub książkowy lub jesteście jego uczestnikami? A może lubicie rozmawiać o książkach z przyjaciółmi?
Przewodnik po „Mieście w chmurach” Anthony’ego Doerra (tłum. Jerzy Kozłowski) obejmuje wprowadzenie, pytania do dyskusji i pomysły na rozwinięcie działalności Waszego klubu czytelniczego. Proponowane pytania mają na celu pomóc Wam w znalezieniu nowych i interesujących punktów widzenia oraz tematów do dyskusji. Mamy nadzieję, że te pomysły wzbogacą Wasze dyskusje i zwiększą radość z lektury.
Wprowadzenie
„Miasto w chmurach” opowiada o losach pięciorga bohaterów, których historie, mimo że obejmują okres prawie sześciu wieków, łączy wspólna miłość do jednej książki. Dwunastoletnia sierota, Anna, mieszka w potężnych murach Konstantynopola, w domu kobiet, które zarabiają na życie, haftując kapłańskie szaty. Niespokojny umysł i nienasycona ciekawość Anny sprawiają, że dziewczynka uczy się czytać. W starożytnym, słynącym z bibliotek mieście znajduje kodeks zawierający historię Aetona, którą czyta chorej siostrze, gdy mury jedynego znanego jej miejsca są ostrzeliwane podczas wielkiego oblężenia Konstantynopola. Za granicami miasta znajduje się Omeir, porzucony z dala od domu wiejski chłopiec, wcielony wraz z ukochanymi wołami do armii najeźdźców. Wkrótce ścieżki Anny i Omeira się skrzyżują.
Pięćset lat później w bibliotece w Idaho osiemdziesięcioletni Zeno, który nauczył się greckiego jako jeniec wojenny, prowadzi z pięciorgiem dzieci próby do teatralnej adaptacji opowieści Aetona zachowanej wbrew wszelkim przeciwnościom losu przez stulecia. Pomiędzy bibliotecznymi półkami znajduje się bomba, podłożona przez targanego wewnętrznymi konfliktami, idealistycznego nastolatka Seymoura.
A w nie tak odległej przyszłości Konstance podróżująca samotnie na międzygwiezdnym statku Argos zostaje zamknięta w skarbcu, gdzie na wydartych z worka skrawkach zapisuje opowiedzianą jej przez ojca historię Aetona. Jej stopa nigdy nie postała na naszej planecie.
„Miasto w chmurach” to historia wspaniale splecionych losów tych postaci.
Tematy i pytania do dyskusji:
- Zajmijmy się Sybil – znajdującym się na pokładzie Argos, wszechobecnym i pełniącym rolę nauczyciela, systemem sztucznej inteligencji, przedstawionym w prologu. Podstawowym zadaniem Sybil jest zapewnienie bezpieczeństwa załodze. W miarę rozwoju powieści cel Sybil nie zmienia się, jednak rola, jaką odgrywa w historii Konstance, staje się coraz bardziej skomplikowana. Jak Twoja opinia o Sybil zmienia się wraz z rozwojem powieści? Czy Twoim zdaniem jest postacią złowrogą, życzliwą, a może ani jedną, ani drugą?
- Na początku powieści Annę oczarowuje starożytny fresk w wieżyczce łucznika. Za każdym razem, gdy na niego patrzy, „coś się w niej budzi, jakiś niewysłowiony zew odległych miejsc, poczucie ogromu świata i jej własnej małości” (s. 43). Jak reakcja Anny na wizerunek Chmurokukułkowa ma się do reakcji Aetona, gdy ten wyobraża sobie miasto w chmurach opisane w karcie β? Co Chmurokukułkowo reprezentuje dla każdego z nich?
- Biblioteki odgrywają kluczową rolę w całej powieści, zarówno jako sanktuaria dla dzieci, jak i szafarze wiedzy. Porównaj biblioteki w Lakeport i na pokładzie Argos. Czym różni się wirtualna biblioteka z czasów Konstance od biblioteki we współczesnym Idaho? W jaki sposób są do siebie podobne? Wyobraź sobie bibliotekę w 2200 roku n.e. Jak wyglądałaby Twoja futurystyczna biblioteka?
- W okresie bezpośrednio poprzedzającym oblężenie Konstantynopola znajdujący się po przeciwnych stronach murów miejskich Anna i Omeir przeżywają osobiste tragedie. Jak utrata Marii, Miesiączka i Pieńka wpływa na te postacie? Jak myślisz, co by się z nimi stało, gdyby nie spotkali się w lesie pod Konstantynopolem?
- Po śmierci Zaufanego Przyjaciela Seymour pogrąża się w coraz głębszej żałobie po ukochanych lasach i ich mieszkańcach. Nastolatka fascynuje walcząca o sprawiedliwość dla środowiska bojówka, kierowana przez tajemniczą postać znaną tylko jako „Bishop”. W jaki sposób ideologia Seymoura początkowo pasuje do grupy Bishopa? Jak przekonania dojrzewającego Seymoura mają się do jego myślenia w późniejszym życiu? Co Twoim zdaniem jest przyczyną zmiany?
- Przez całą powieść Konstance zastanawia się, co skłoniło jej ojca do wstąpienia do załogi Argos. Wymień kilka prawdopodobnych motywacji. Czy na jego miejscu, przyjąłbyś/przyjęłabyś miejsce na statku i opuścił/a Ziemię na zawsze? Dlaczego lub dlaczego nie?
- Zastanówmy się nad olśnieniem Zeno, że „Diogenes, kimkolwiek był, przede wszystkim próbował stworzyć maszynę, która absorbuje uwagę, coś, co pozwoli się wymknąć z pułapki” (s. 511-512). Dlaczego to odkrycie jest tak ważne dla Zeno? Podaj przykład historii, która miała dla Ciebie znaczenie w dzieciństwie, i opowiedz, jaki wpływ wywarła ona na Twoje życie.
- Aby dostać się do Chmurokukułkowa, Aeton musi poprawnie rozwiązać zagadkę. „Ten, kto posiadł całą wiedzę spisaną od początku świata, wie tylko to”. Prawidłowa odpowiedź to „nic”. Przypomnijmy, że ten fragment oryginalnego greckiego rękopisu był zbyt zniszczony, aby go odczytać. Jak myślisz, dlaczego Zeno zdecydował się rozwiązać zagadkę w ten sposób?
- Na stronie 558 Omeir myśli sobie: „Odkąd się urodziłem… moi najlepsi towarzysze nie mówią tym samym językiem co ja”. Co ma na myśli? Jaką rolę w powieści odgrywa empatia Omeira wobec wszystkich stworzeń, niezależnie od ich zdolności do komunikacji werbalnej?
- Ilium zatrudnia Seymoura do pomocy przy korekcie „potencjalnie niepożądanych elementów w surowych materiałach” (s. 585). Z biegiem lat Seymour zaczyna się buntować, ukrywając w systemie Ilium fragmenty kodu, które po uruchomieniu ukazują chropawą rzeczywistość skrywaną pod wersją wygładzoną przez korporację. Dlaczego Seymour postanawia zakończyć współpracę z Ilium? Czy zgadzasz się z nim, że ważne jest, aby zachować pełną pamięć o przeszłości, z zawartymi w niej smutkiem, brzydotą i tak dalej? Dlaczego lub dlaczego nie?
- Rozważ dwa możliwe zakończenia historii Aetona. Na podstawie tłumaczenia Zeno, aż do karty X, jak myślisz, jakiej ścieżki pragnął dla Aetona Antonius Diogenes? Dlaczego dzieci z biblioteki Lakeport wolą wersję, w której Aeton wraca do domu i na ile inaczej odebrał(a)byś opowieść Diogenesa, gdyby Aeton pozostał w Chmurokukułkowie? Jak zmieniłoby to Twój odbiór powieści Doerra jako całości?
- Rozważmy liczne przykłady nostos lub „powrotu do domu” w powieści: Konstance ucieka z Argos i rozpoczyna życie na Ziemi; Zeno wraca po wojnie do swojego spokojnego życia w Lakeport; Omeir również wraca po wojnie do domu, do swojej ukochanej wioski na bułgarskich wzgórzach; Seymoura pociąga wirtualna wersja rodzinnego miasta, które opuścił, natomiast Anna, zawsze taka niespokojna, odnajduje z Omeirem spokojne życie pełne miłości i intelektualnej wolności. Która historia była Ci najbliższa i dlaczego? Co według Ciebie powieść ma do powiedzenia na temat wartości „domu”?
- Powieść zamyka narracja Konstance. Jak myślisz, dlaczego autor postanowił rozpocząć i zakończyć „Miasto w chmurach” właśnie jej historią?
Rozwiń działalność swojego klubu książki:
- Wybierz jakąś pozycję ze zbioru starożytnej literatury greckiej – może przekład „Odysei” Emily Wilson? To doskonały przykład dzieła, które przetrwało tysiąclecia.
- „Miasto w chmurach” zachęca czytelnika do zastanowienia się nad stanem świata, który przekażemy przyszłym pokoleniom. W swoim klubie książki zróbcie burzę mózgów na temat prostych, codziennych sposobów na walkę ze zmianą klimatu.
- Odwiedź lokalną bibliotekę, aby wziąć udział w imprezie poświęconej książkom lub przejrzeć zbiory. Poznaj swoich bibliotekarzy i dowiedz się, czy nie szukają wolontariuszy!
Przewodnik przygotowany przez Wydawnictwo Simon & Schuster.
Tłumaczenie: Katarzyna Matschi
